بیماری صرع یکی از شایعترین بیماریهای مغزی در جهان است که بیش از 50 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. در این بیماری، فعالیت الکتریکی مغز از حالت طبیعی خود خارج شده و به بروز تشنجهای پی در پی منجر میشود. ایجاد بیماری صرع ممکن است به عوامل مختلفی نظیر ژنتیک، مشکلات مغزی یا آسیبهای سر مرتبط باشد. همچنین مدیریت صرع معمولاً شامل مصرف داروها، رواندرمانی، و در موارد خاص، جراحی میباشد.
افراد مبتلا به صرع نیاز به مراقبت و پایش دقیق دارند تا کیفیت زندگی آنها بهبود یابد و خطرات مرتبط با تشنجها به حداقل برسد. به این منظور، داشتن آگاهی کافی در مورد این بیماری و تبعات آن، برای بیماران و خانواده آنها ضروری است تا هزینههای اجتماعی، اقتصادی، روانی، خانواگی و فردی این بیماری کاهش یابد.
صرع چیست؟
صرع یک اختلال عصبی است که با فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز همراه است و منجر به تشنج و بروز تغییرات در رفتار و حالت زندگی فرد میشود. در حالت عادی، نورونها (سلولهای عصبی) در مغز توسط جریان الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند؛ اما در افراد مبتلا به صرع، تحریک پذیری یک ناحیه یا مناطقی از مغز از آستانه فراتر میرود و تشنجها رخ میدهند.
صرع به صورت متداول از جوانی شروع میشود، اما میتواند در هر سنی ظاهر شود. علل صرع متنوع هستند و ممکن است عوامل ژنتیکی، مشکلات مغزی، آسیب به سر یا فرآیندهای شیمیایی در ایجاد آن نقش داشته باشند. صرع انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
تفاوت صرع و تشنج چیست؟
تشنج و صرع دو حالت مختلف هستند، اما گاهی اوقات به اشتباه به جای یکدیگر استفاده میشوند. در واقع تشنج یک علامت است، در حالی که صرع یک بیماری مغزی است. در ادامه، تفاوت بین تشنج و صرع را توضیح میدهیم:
تشنج (Seizure)
- تشنج یک واکنش ناخودآگاه و بینظم عضلات بدن است که به طور معمول در اثر فعالیت بیش از حد نورونهای(سلولهای عصبی) مغز ایجاد میشود.
- تشنج ممکن است یک علامت یا علائمی از شرایط مختلف باشد؛ از جمله حملات حرارتی، عوارض دارویی، یا مشکلات متعدد مغزی.
- Convulsion به نوع خاصی از تشنج اطلاق میشود که با انقباضات و شل شدن غیرقابل کنترل عضلانی مشخص میشود.
صرع
صرع یک بیماری مزمن مغزی است که با تکرار تشنجها (حملات) مشخص میشود. در افراد مبتلا به صرع، مغز دچار تغییراتی میشود که تشنجها به طور پی در پی اتفاق میافتند.
انواع صرع
صرع به چهار دسته تقسیم میشود که هر یک از آنها، شامل انواع مختلفی از تشنجها هستند. هریک از این انواع، شروع متفاوتی دارند و از قسمتهای مختلف مغز شروع میشوند. شناسایی انواع صرع، به ویژه در دارودرمانی، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که ممکن است گاهی داروهای نوعی از صرع، روی علائم نوع دیگر تاثیر منفی داشته باشد.
صرع جزئی یا پارشیال یا کانونی (Focal)
صرع کانونی که به عنوان صرع جزئی نیز شناخته میشود، نوعی صرع است که با تشنجهایی که تنها از ناحیه خاصی از مغز منشا میگیرند، مشخص میشود. برخلاف تشنجهای عمومی که کل مغز را درگیر میکنند، تشنجهای کانونی مربوط به یک منطقه خاص میشوند. این تشنجها را میتوان بیشتر به دو دسته طبقه بندی کرد:
- صرع جزئی ساده (Simple Partial Seizures): در این تشنجها، فرد هوشیار است و آگاهی خود را نسبت به محیط اطراف از دست نمیدهد. علائم آن به ناحیه درگیر بیمار ی در مغز بستگی دارد و میتواند شامل تغییرات حسی مانند سوزن سوزن شدن یا تکان دادن قسمت خاصی از بدن، توهم یا احساسات شدید باشد.
- صرع جزئی پیچیده (Complex Partial Seizures): این تشنج ها معمولاً شامل از دست دادن هوشیاری و آگاهی میشود. در این صرع فرد ممکن است در طول تشنج حرکات تکراری، تغییر در رفتار یا حرکات غیر ارادی و بدون هدف از خود نشان دهد.
صرع عمومی یا جنرالیزه (Generalized)
صرع عمومی نوعی صرع است که با تشنجهایی مشخص میشود که از همان ابتدا، تمام قسمتهای مغز را درگیر میکنند. بر خلاف صرع کانونی که در آن تشنج از ناحیه خاصی از مغز منشا می گیرد، صرع عمومی با تخلیه الکتریکی گستردهای همراه است که هر دو نیمکره را به طور همزمان تحت تاثیر قرار میدهد.
انواع مختلفی از تشنج عمومی وجود دارد و میتوان آنها را به زیرگروههای زیر طبقهبندی کرد:
- تشنج خاموش (Absence Seizures): در این تشنج، فرد طی یک حمله عصبی ناگهانی برای چند ثانیه به یک نقطه خیره شود میشود وهوشیاری خود را از دست میدهد. تشنج خاموش اغلب با خیال پردازی یا به فکر فرو رفتن اشتباه گرفته میشود. فرد مبتلا ممکن است از تشنج خود آگاه نباشد و حتی آن را به یاد نیاورد.
- تشنج تونیک-کلونیک (Tonic-Clonic Seizures): این تشنج با دو فاز تونیک و کلونیک مشخص می شود. فاز تونیک شامل سفتی عضلانی، از دست دادن هوشیاری و گاهی اوقات گریه یا تولید صدا است. فاز کلونیک نیز شامل حرکات ریتمیک و تکاندهنده اندامها میشود. پس از تشنج نیز ممکن است گیجی، خستگی و از دست دادن حافظه وجود داشته باشد.
- تشنج آتونیک (Atonic Seizures): در این تشنج، از دست دادن ناگهانی تون (انقباض) عضلانی اتفاق میافتد که منجر به سقوط یا افتادن فرد می شود. همچنین، فرد ممکن است هوشیاری خود را از دست بدهد یا ندهد. تشنج آتونیک میتواند منجر به آسیب ناشی از زمین خوردن شود.
- تشنج کلونیک (Clonic Seizures): تشنج کلونیک با حرکات تکراری و تکاندهنده ماهیچههای بدن همراه است. این تشنجها نسبت به تشنجهای تونیک-کلونیک شیوع کمتری دارند.
- تشنج میوکلونیک (Myoclonic Seizures): این تشنج با حرکات تکاندهنده یا انقباض غیرارادی یک عضله خاص یا گروهی از عضلات همراه است.
- تشنج تونیک (Tonic Seizures): این تشنج با سفت شدن ناگهانی ماهیچهها همراه است که اغلب باعث زمین خوردن فرد میشود. فرد در طی این تشنج ممکن است هوشیاری خود را از دست بدهد.
صرع عمومی و کانونی ترکیبی (Combined generalized and focal)
هنگامی که فردی هم تشنج عمومی و هم تشنج کانونی را تجربه میکند، به آن «صرع عمومی و کانونی ترکیبی» یا گاهی اوقات «صرع مختلط» گفته میشود. این بدان معناست که فرد تشنجهایی را تجربه میکند که هم از ناحیه خاصی از مغز (تشنج کانونی) و هم از کل مغز (تشنج عمومی) منشأ میگیرند.
صرع ناشناخته
گاهی اوقات، تعیین سر منشا صرع امکانپذیر نیست که میتواند به دلیل کمبود اطلاعات پزشکی باشد.
عوامل محرک تشنج در بیماری صرع
عوامل محرک، میتوانند عواملی باشند که ممکن است تشنجها را در افراد مبتلا به بیماری صرع، القا یا تشدید کنند. این عوامل ممکن است در هر فرد با فرد دیگر متفاوت باشند.
تعدادی از رایجترین محرکهای شناختهشده عبارتند از: استرس، کمبود خواب، قندخون بسیار پایین، بیماری یا تب، چراغهای چشمکزن، الکل یا کافئین، حذف وعدههای غذایی، پرخوری یا مصرف برخی مواد غذایی خاص و آسیب به سر.
شناسایی محرکها همیشه آسان نیست؛ اغلب ترکیبی از عوامل باعث تشنج می شوند.
علل ایجاد بیماری صرع
صرع یک بیماری مزمن است و مسری نیست. علل ایجاد بیماری صرع در کودکان و بزرگسالان متنوع هستند و ممکن است به عوامل ژنتیکی و محیطی بازگردند؛ با این حال، لازم به ذکر است علیرغم شناسایی این عوامل، هنوز نزدیک به 50 درصد موارد در سطح جهان ناشناختهباقی ماندهاند. دانش کم و روشهای تشخیصی محدود، از علل ناشناخته ماندن علل این بیماری میباشند. پیشرفتهای اخیر در تصویربرداری با وضوح بالا، آزمایش آنتیبادیها، و توالییابی نسل بعدی (NGS) توانایی بشر را برای علتشناسی بسیاری از انواع صرع متحول کرده است.
به طور کلی، علل ایجاد صرع را میتوان به 6 دسته تقسیم کرد؛ اما ممکن است برخی از انواع صرع در بیش از یک دسته جای داشته باشند. علتهای ایجاد صرع عبارتند از:
- علل ساختاری
- ژنتیک
- عوامل عفونی
- عوامل متابولیک
- خودایمنی
- موارد ناشناخته
در نمودار زیر، درصد شیوع انواع علل ایجاد صرع نشان داده شده است.
علل ساختاری
هر گونه ضایعه ساختاری که بر ساختار مغز تأثیر بگذارد میتواند منجر به تشنج و صرع شود. تصویربرداری از مغز میتواند ماهیت یک ضایعه را برای ما آشکار کند، اما تشخیص قطعی نیاز به بررسی هیستوپاتولوژیک دارد. در ادامه، به مهمترین علل ساختاری ایجاد صرع اشاره شده است:
- تومور مغزی: وجود تومورهای مغزی، به خصوص تومورهایی که به سلولهای عصبی فشار زیادی وارد میکنند و باعث اختلال در فعالیت الکتریکی مغز میشوند، ممکن است منجر به بروز تشنجها و صرع شوند.
- آسیب ناشی از ضربه یا حادثه: ضربههای مغزی ناشی از حوادث مانند تصادفات یا برخورد اجسام، میتوانند باعث آسیب به ساختار مغزی شده و صرع را ایجاد کنند.
- آسیب مغزی هنگام تولد: وارد شدن ضربه به سر هنگام تولد و یا کمبود اکسیژن، میتوانند از عوامل ایجاد صرع باشند.
- عفونتهای مغزی: برخی از عفونتهای مغزی مثل التهاب مغز (انسفالیت) میتوانند منجر به ایجاد بیماری صرع شوند.
- اختلالات عروقی: هر نوع اختلال در خونرسانی به مغز، ممکن است باعث تغییرات الکتریکی در مغز شود و به ایجاد تشنج و صرع منجر گردد.
- بیماریهای نورودژنراتیو (زوال عصبی): رابطه بین بیماریهای نورودژنراتیو و صرع به طور کلی پیچیده است، اما مطالعات نشان داده است که این بیماریها میتوانند به عنوان عوامل ساختاری، روی ایجاد صرع موثر باشند.
بعضی از بیماریهای نورودژنراتیو ممکن است باعث تغییرات ساختاری در مغز شوند و از این طریق میتوانند در افزایش احتمال بروز تشنجها و صرع نقش داشته باشند. همچنین برخی از عوامل ژنتیکی ممکن است در افزایش ریسک بروز بیماریهای نورودژنراتیو و صرع به طور همزمان نقش داشته باشند.
- مصرف مواد مخدر: مصرف برخی از مواد مخدر ممکن است به عنوان یک عامل ساختاری منجر به تشنجها و صرع شود.
ژنتیک
صرع ژنتیکی ممکن است ارثی نباشد. برخی از انواع اختلالات ژنتیکی (یا تغییرات در ژنها) میتوانند به صورت خودبهخودی و بدون به ارث رسیدن از والدین رخ دهند. علاوه بر این، برخی از انواع صرع با علت ژنتیکی ممکن است دلایل محیطی دیگری نیز داشته باشند.
عفونت
عفونت احتمالاً شایعترین علت صرع در سراسر جهان است، اما در کشورهای در حال توسعه شیوع بیشتری دارد. برخی از این علل عفونی عبارتند از: ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، بیماری سل، آنسفالیت ویروسی، مننژیت باکتریایی و مالاریای مغزی.
علل متابولیک
در اختلالات متابولیکی، فرآیندهای شیمیایی طبیعی بدن برای تولید انرژی، ساخت مولکولهای ضروری و حفظ تعادل، تحت تأثیر قرار میگیرند. نتایج این اختلالات ممکن است باعث افزایش سطوح مواد مضر، ایجاد نقصان در عملکرد سلولها، و بروز اختلال در کارکرد اندامها باشد.
صرع متابولیک یک نوع ویژه از صرع است که ناشی از اختلالات متابولیکی در بدن میباشد. در این نوع صرع، اختلال در فرآیندهای متابولیکی باعث ایجاد تغییراتی در مغز میشود که به تشنجها و اختلالات عصبی منجر میشود. این اختلالات ممکن است ناشی از نقص در تولید یا استفاده از منابع انرژی در سلولها، تجمع مواد مضر، یا اختلال در ترکیب، تجزیه و یا تحلیل مواد غذایی باشند.
صرع خودایمنی
سیستم ایمنی بدن از بدن در برابر مواد خارجی و یا عوامل آسیبزا محافظت میکند. گروههای خاصی از سلولها مانند ماکروفاژها، لنفوسیتها (سلولهای B و T) و آنتی بادیها در پاسخ ایمنی بدن مهم هستند. آنتی بادیهایی که مغز را مورد هدف قرار میدهند، ممکن است باعث ایجاد صرع خود ایمنی بشوند.
اگر این آنتی بادیها با یک تومور همراه باشند، پارانئوپلاستیک نامیده میشوند و اگر عفونت مغزی وجود داشته باشد، ممکن است آنسفالیت خود ایمنی نامیده شود. یافتن علت خودایمنی برای تشنج بسیار مهم است و بر درمان آن تأثیر میگذارد.
درمان صرع
روشهای درمانی صرع وابسته به نوع و شدت بیماری، نیازهای خاص هر فرد و پاسخ او به درمان میباشند. خبر خوب این است که تشنج قابل کنترل است. تا 70 درصد از افراد مبتلا به صرع میتوانند با استفاده صحیح از داروهای ضد تشنج، این بیماری را کنترل کنند و حتی پس از چند سال در صورت بهبودی و تحت نظر پزشک، دارو را قطع کنند. چندین روش درمانی صرع را میتوان اینگونه توضیح داد:
داروهای ضدتشنج
دو روش درمانی برای صرع با داروها پیشنهاد میشود. داروها باید طبق صلاحدید پزشک انتخاب شوند و طبق برنامه درمانی مصرف گردند.
- مونوتراپی: استفاده از یک دارو به تنهایی.
- درمان ترکیبی: ترکیب دو یا چند دارو برای افزایش کارایی درمان.
برخی از داروها برای انواع خاصی از تشنجها نسبت به سایرین بهتر عمل میکنند. اگر یک دارو شکست بخورد و از آن نتیجه درمانی گرفته نشود، داروی دیگر ممکن است بهتر عمل کند. ممکن است ترکیبی از داروها نیز امتحان شود. داروها منشا مشکلی که باعث تشنج میشود را از بین نمیبرند، بلکه برای جلوگیری از وقوع تشنج کاربرد دارند.
یکی از بهترین داروهای مورد استفاده در درمان صرع، داروی پریلپس شرکت اشبال فارما میباشد که حاوی ماده موثره پریمیدون است و به شکل سوسپانسیون خوراکی با طعم وانیل موجود میباشد. این دارو، در کنترل تشنج، صرع و همچنین لرزش نقش دارد.
پریمیدون در درجه اول، برای کنترل انواع تشنج، از جمله تشنجهای جزئی و تشنجهای تونیک-کلونیک عمومی استفاده میشود. این دارو، یک ضد تشنج با طیف گسترده در نظر گرفته میشود که بر طیف وسیعی از انواع تشنج تأثیر میگذارد. توجه به این نکته مهم است که استفاده از پریمیدون نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد. دوز دارو باید متناسب با هر بیمار باشد، و نظارت منظم برای مدیریت عوارض جانبی، ضروری است. به همین منظور، پری لپس حاوی سرنگ مدرج بوده که امکان تنظیم دقیق دوز را به بیمار و پزشک میدهد.
جراحی
جراحی ممکن است منجر به رهایی از تشنجها و بهبود کیفیت زندگی در 80 درصد افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو شود.
بسیاری از افراد مبتلا به صرع، مطمئن نیستند که آیا جراحی میتواند به آنها کمک کند یا خیر. جراحی باید به عنوان یک گزینه برای افرادی در نظر گرفته شود که تشنج آنها با داروها، رژیم درمانی یا دستگاههای کاشتنی کنترل نمیشود.
محرکهای عصبی (Neurostimulation)
تحریک عصبی یک رویکرد درمانی است که شامل استفاده از ایمپالسهای الکتریکی برای تعدیل فعالیت سیستم عصبی است. در زمینه صرع، تحریک عصبی گاهی اوقات به عنوان یک گزینه درمانی برای افرادی که به داروها یا سایر درمانهای سنتی پاسخ نمی دهند، میباشد. تحریک عصبی میتواند به دو صورت زیر باشد.
- Vagus Nerve Stimulation (VNS): VNS شامل کاشت یک دستگاه، معمولاً یک ژنراتور کوچک، در زیر پوست در ناحیه قفسه سینه است. این دستگاه توسط سیمی به عصب واگ گردن متصل میشود. عصب واگ جزء اصلی سیستم عصبی خودمختار است و در تنظیم عملکردهای مختلف بدن نقش دارد. دستگاه VNS ایمپالسهای الکتریکی منظم و خفیفی را به عصب واگ میرساند و سپس این ایمپالسها به مغز میرسند. مکانیسمهای دقیقی که VNS از طریق آن اثرات ضد تشنج خود را اعمال میکند، به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که بر تعادل ناقلهای عصبی در مغز تأثیر میگذارد.
- Deep Brain Stimulation (DBS): در DBS نیز، الکترودها در اعماق مغز کاشته میشوند و ایمپالسهای الکتریکی را به مناطق خاصی از مغز که در ایجاد تشنج نقش دارند، میرسانند.
توجه به این نکته مهم است که تحریک عصبی معمولاً زمانی در نظر گرفته میشود که سایر گزینههای درمانی، مانند داروها، تشنج را به طور موثر کنترل نکرده باشند. اثربخشی تحریک عصبی میتواند در بین افراد متفاوت باشد و ممکن است تنها باعث کاهش دفعات و شدت تشنج شود.
مانند هر درمان پزشکی، تصمیم به استفاده از تحریک عصبی برای درمان صرع باید با مشورت یک متخصص مغز و اعصاب گرفته شود که میتواند وضعیت خاص فرد را ارزیابی کرده و مناسبترین اقدام را انجام دهد.
توصیههایی به بیماران مبتلا به صرع
سبک زندگی سالم برای افراد مبتلا به صرع اهمیت زیادی دارد؛ زیرا میتواند به بهبود کیفیت زندگی و مدیریت بهتر حملات صرع کمک کند. در زیر توضیحاتی در این خصوص آورده شده است:
- مصرف درست و به موقع داروها
مصرف منظم و صحیح داروها طبق توصیه پزشک، به همراه سبک زندگی سالم، میتواند به کنترل حملات صرع منجر شود.
- داشتن الگوی خواب مناسب
خواب به مقدار کافی و در زمانهای مناسب میتواند برای کاهش خطر تشدید حملات صرع مفید باشد.
- کاهش استرس
تمرینات تنفسی، یوگا یا مهارتهای مدیریت استرس میتوانند به مدیریت صرع کمک کنند.
- آگاهی اطرافیان
اطرافیانتان را در جریان بیماری خود قرار دهید و آنها را آموزش دهید تا بدانند در صورت لزوم، چگونه میتوانند به شما کمک کنند.
- ورزش منظم
تمرینات فیزیکی منظم ممکن است به بهبود استقامت و کاهش استرس و در نتیجه کنترل حملات کمک کنند.
- تغذیه
رژیم غذایی کتوژنیک یک نوع رژیم غذایی است که بر اساس کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی و پروتئین ساخته شده است. هدف اصلی این رژیم، ایجاد یک وضعیت به نام “کتوز” در بدن است.
در این رژیم، مصرف کربوهیدرات به حداقل ممکن کاهش مییابد و در عوض، بیشتر انرژی از چربی و پروتئین تأمین میشود. این کاهش مصرف کربوهیدرات باعث ورود بدن به وضعیت کتوز میشود که در آن، بدن به جای استفاده از گلوکز (منبع اصلی انرژی در وضعیت عادی)، به استفاده از کتونها (ترکیبات شیمیایی حاصل از تجزیه چربی) برای تولید انرژی متمرکز میشود.
این رژیم، اغلب به عنوان یک روش درمانی برای برخی از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد؛ یکی از این بیماریها بیماری صرع میباشد. رژیم کتوژنیک ممکن است باعث بهبود کنترل تشنجها در برخی از افراد مبتلا به صرع شود. همچنین، میتواند تأثیرات متنوعی بر سلامت قلب، کنترل قند خون و کاهش وزن داشته باشد. با این حال، قبل از شروع هر رژیم غذایی، بهتر است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید و از ایمن بودن آن رژیم اطمینان حاصل نمایید.
تداوم درمان صرع نیازمند همکاری تنگاتنگ بین بیمار و تیم درمانی، از جمله پزشکان، نورولوژیستها و متخصصان تغذیه است.
صرع در کودکان
صرع میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد که یکی از آنها، دوران کودکی است. آمارها نشان داده است که حدود 0.5 درصد از جمعیت کل کودکان و نوجوانان، مبتلا به صرع هستند. با این حال، شاید انواع خفیف صرع، تاثیر خاصی روی زندگی آنها نداشته باشد؛ اما اگر صرع به طور پی در پی باعث بروز تشنجهای شدیدتر شود، می تواند چالش بزرگی برای کودک و خانواده او باشد. همچنین تشخیص صرع در دوران کودکی ممکن است مشکلتر باشد.
کودکان با بیماری صرع نه تنها به درمان پزشکی نیاز دارند، بلکه دریافت حمایت در زندگی روزمره آنها نیز بسیار مهم است. بسیاری از خانواده ها با گذشت زمان یاد می گیرند که به خوبی با این بیماری کنار بیایند و چگونه صرع فرزند خود را کنترل کنند.
صرع در دوران بارداری
قابل توجه است که بدانید بارداری نمیتواند باعث بروز صرع شود. با این حال، ممکن است مادر قبل از باردار شدن، به صرع مبتلا باشد که در این صورت، بیماری او تشخیص داده میشود و درمان انجام میشود. مراقبت اصولی و منظم از بیماران مبتلا به صرع در دوران بارداری، اهمیت زیادی دارد. صرف ابتلا به صرع، در دوران بارداری خطری ندارد و نگرانی از آن به دلیل صدمات احتمالی ناشی از افتادن و یا ضربه خوردن است.
بیشتر افراد مبتلا به صرع، در دوران بارداری تشنج را تجربه نمیکنند، اما برخی از افراد حملات را تجربه میکنند. در صورت مبتلا بودن مادر به صرع، حتما باید با پزشک در میان گذاشته شود تا درمان اصولی و طبق نیاز مادر، صورت بگیرد.
سخن پایانی:
به دلیل طبیعت پیچیده تشنجها، هیچ راهی برای پیشگیری کامل از بروز آنها وجود ندارد. با این حال، داروهای ضدصرع و داشتن یک سبک زندگی سالم میتوانند تا حد زیادی به بیماران کمک کنند.
در بیماری صرع، پایبندی به رژیم درمانی و عدم قطع داروها بدون اطلاع پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است. توصیه میکنیم درصورتی که از رژیم درمانی خود راضی نیستید، با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین درمان را برای شما انتخاب کند.