سرطان دهانه رحم به عنوان یک نگرانی مهم بهداشتی جهانی شناخته می‌شود که سالانه میلیون‌ها زن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری از رشد غیرطبیعی سلول در دهانه رحم، قسمت تحتانی رحم که به واژن متصل می شود، ناشی می‌شود.
سرطان دهانه رحم که عمدتاً به دلیل عفونت با سویه‌های پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود، اغلب به کندی پیشرفت می‌کند و امکان تشخیص و مداخلات زودهنگام پزشکی را فراهم می‌کند. با این حال، در مناطقی که دسترسی به غربالگری و مراقبت‌های بهداشتی ندارند، همچنان یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در میان زنان است.
بیشتر بخوانید: AHCC چیست؟ درمان زگیل تناسلی با ahcc
پیشگیری که نقش اساسی در مبارزه با سرطان دارد، عمدتاً از طریق واکسیناسیون علیه HPV و غربالگری منظم صورت می‌گیرد. استراتژی‌های درمان سرطان دهانه رحم بسته به مرحله بیماری و فرد متفاوت است. هدف از درمان نه تنها ریشه کن کردن سرطان بلکه حفظ باروری و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا است.
در این مقاله، به عوامل ایجاد، استراتژی‌های پیشگیری و روش‌های درمان سرطان دهانه رحم به طور کامل می‌پردازیم و اهمیت مراقبت‌های بهداشتی را در کاهش بار آن در سراسر جهان برجسته می‌کنیم.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم از یک عفونت اولیه با سویه های پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ناشی می‌شود که منجر به تغییراتی در سلول‌های دهانه‌ی رحم و ایجاد ضایعات پیش سرطانی به نام نئوپلازی درون اپیتلیومی دهانه‌ی رحم (CIN) می‌شود. بدون مداخله پزشکی، برخی از این ضایعات پیش سرطانی ممکن است به سرطان مهاجم تبدیل شوند که با رشد کنترل نشده و تهاجم به بافت‌های مجاور مشخص می‌شوند.
مراحل پیشرفته سرطان ممکن است شامل متاستاز به سایر اندام های بدن باشد. پیشرفت سرطان دهانه رحم با رگ‌‌زایی و همچنین مکانیسم‌های فرار از سیستم ایمنی که به سلول‌های سرطانی اجازه می دهد از تشخیص و تخریب توسط سیستم ایمنی فرار کنند، تسهیل می‌شود که منبع خونی برای حمایت از رشد تومور است.
درک پاتوفیزیولوژی این بیماری برای اجرای استراتژی‌های پیشگیری موثر، روش‌های تشخیص زودهنگام و درمان‌های هدفمند برای بهبود بیمار بسیار مهم است.
علل ایجاد سرطان دهانه رحم
- عفونت مداوم با گونه‌های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ویژه انواع پرخطر مانند HPV-16 و HPV-18.
مکمل خوراکی هگزایم، حاوی 500 میلی‌گرم از ماده موثره AHCC است که در کنترل عفونت HPV نقش مهمی دارد. این فرآورده، در افزایش قوای سیستم ایمنی نقش دارد و بدین ترتیب در جلوگیری از بروز بیماری‌های دیگر مثل آنفلوانزا نیز نقش دارد. یکی دیگر از کاربردهای این مکمل، کاهش عوارض ناشی از شیمی درمانی در افراد مبتلا به سرطان است و هگزایم، باعث بهبود کیفیت زندگی این افراد می‌شود.
- داشتن شرکای جنسی متعدد، که احتمال قرار گرفتن در معرض HPV را افزایش می دهد.
- شروع زودهنگام فعالیت جنسی، که خطر انتقال HPV و متعاقب آن سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.
- سیگار کشیدن، زیرا مصرف تنباکو با خطر ایجاد سرطان همراه است و می تواند اثرات عفونت HPV را تشدید کند.
- سیستم ایمنی ضعیف، که ممکن است ناشی از شرایطی مانند HIV/AIDS یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باشد، که باعث افزایش حساسیت به عفونت HPV و سرطان می‌شود.
- سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم، که نشان دهنده استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری است.
- عدم دسترسی به غربالگری و خدمات مراقبت‌های بهداشتی، که می‌تواند تشخیص و مداخله را به تاخیر بیاندازد و به ناهنجاری‌های دهانه رحم اجازه می‌دهد تا به ضایعات سرطانی تبدیل شوند.
- استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی: مطالعات نشان داده‌اند که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در بین زنانی که برای مدت طولانی، به ویژه بیش از پنج سال از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده کرده‌اند، افزایش می‌یابد. مکانیسم دقیق این ارتباط به طور کامل شناخته نشده است. برخی فرضیه‌ها نشان می‌دهند که تغییرات هورمونی ناشی از داروهای ضد بارداری خوراکی ممکن است بر رشد و رفتار سلول‌های دهانه رحم آلوده به HPV تأثیر بگذارد و در ایجاد سرطان نقش داشته باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای روشن شدن رابطه دقیق بین استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی و خطر ابتلا به این بیماری مورد نیاز است.
- قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل‌بسترول (DES) یک عامل خطر نادر اما مهم برای ایجاد آدنوکارسینوم سلول شفاف، نوعی سرطان دهانه رحم است. DES که بین سال‌های 1940 تا 1971 برای برخی از زنان باردار در ایالات متحده برای جلوگیری از سقط جنین و زایمان زودرس تجویز شد، با افزایش خطر ناهنجاری‌های سلولی دهانه رحم و آدنوکارسینوم سلولی واژن و دهانه رحم در بین افرادی که مادرانشان در دوران بارداری DES مصرف کرده‌اند، همراه بوده است.
خطرناک‌ترین انواع سرطان دهانه رحم کدام است؟
خطرناک‌ترین نوع سرطان دهانه رحم به طور کلی کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوم در نظر گرفته می‌شود. این دو نوع در مجموع اکثریت قریب به اتفاق موارد این بیماری را تشکیل می‌دهند. کارسینوم سلول سنگفرشی از سلول‌های نازک و صافی که سطح خارجی دهانه رحم را پوشانده‌اند (سلول‌های سنگفرشی) ایجاد می‌شود، در حالی که آدنوکارسینوم از سلول‌های غده ای که مخاط را در کانال دهانه رحم تولید می‌کنند، ایجاد می شود.
هر دو کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوما می‌توانند تهاجمی باشند و در صورت عدم درمان، پتانسیل حمله به بافت‌های مجاور و متاستاز به سایر قسمت های بدن را دارند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب به طور قابل توجهی نتایج را برای افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم، صرف نظر از نوع آن، بهبود می بخشد.
نشانه‌های سرطان دیواره رحم
علائم سرطان دهانه رحم بسته به مرحله بیماری ممکن است متفاوت باشد. در مراحل اولیه، این بیماری ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با این حال، با پیشرفت سرطان، افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
خونریزی غیر طبیعی واژینال
- خونریزی بین دوره‌های قاعدگی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- خونریزی بعد از یائسگی
- قاعدگی‌های سنگین‌تر یا طولانی‌تر از حد معمول
درد یا ناراحتی لگن
- درد لگنی مداوم که به قاعدگی یا علل شناخته شده دیگر مربوط نمی‌شود
- درد هنگام مقاربت جنسی (دیسپارونی)
- درد در هنگام ادرار یا مدفوع
ترشحات غیرمعمول واژن
- ترشحات آبکی، خونی یا بدبوی واژن
- افزایش ترشحات واژن که ممکن است همراه با خون باشد
سایر علائم
- خستگی مداوم
- کاهش وزن ناگهانی و بی‌دلیل
- تورم در یک یا هر دو پا
- درد در ناحیه کمر یا لگن
توجه به این نکته ضروری است که این علائم می تواند ناشی از شرایطی غیر از سرطان دهانه رحم نیز باشد. با این حال، اگر علائم مداوم یا غیرمعمول، به ویژه علائم مربوط به خونریزی واژینال یا ناراحتی لگنی را تجربه کردید، ضروری است که برای ارزیابی و آزمایش مناسب با یک پزشک متخصص مشورت کنید. تشخیص زودهنگام سرطان به میزان زیادی نتایج درمان را بهبود می بخشد.
درمان سرطان دیواره رحم
استراتژی‌های درمان سرطان دهانه رحم بسته به عواملی مانند مرحله بیماری، شرایط بیمار و ترجیحات فردی متفاوت است.
گزینه‌های جراحی شامل روش‌هایی مانند conization و هیسترکتومی رادیکال برای برداشتن بافت سرطانی است، در حالی که پرتودرمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی برای کوچک کردن تومورها و از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده شود.
داروهای شیمی درمانی نیز برای متوقف کردن رشد یا گسترش سرطان استفاده می‌شوند. ایمونوتراپی ، می تواند پاسخ ایمنی بدن را در برابر سلول‌های سرطانی تحریک کند.
سرطان دیواره رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص سرطان دهانه رحم معمولاً شامل چندین مرحله است:
تاریخچه بالینی و معاینه فیزیکی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی با گرفتن تاریخچه پزشکی دقیق، از جمله علائمی که بیمار ممکن است تجربه کند، شروع می کنند. سپس معاینه لگنی برای ارزیابی دهانه رحم و بافت های اطراف آن از نظر وجود هر گونه ناهنجاری مانند توده ها یا ضایعات انجام می شود.
تست‌های غربالگری سرطان دهانه رحم
تست های غربالگری سرطان دهانه رحم برای تشخیص زودهنگام ضروری است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست پاپ اسمیر : نمونه‌ای از سلول‌ها از دهانه رحم جمع آوری شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا هرگونه تغییر غیر طبیعی در سلول‌های دهانه رحم مشخص شود.
- تست HPV DNA: این آزمایش وجود سویه‌های پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را که با سرطان
- دهانه رحم مرتبط هستند، تشخیص می‌دهد. ممکن است به تنهایی یا همراه با پاپ اسمیر برای غربالگری استفاده شود.
- روش های تشخیصی:
- کولپوسکوپی: اگر در طی تست پاپ اسمیر یا HPV ناهنجاری هایی تشخیص داده شود، ممکن است کولپوسکوپی انجام شود. در طی این روش، از یک ابزار بزرگ‌نمایی مخصوص به نام کولپوسکوپ برای بررسی دقیق دهانه رحم و واژن برای هر ناحیه مشکوک استفاده می‌شود.
- بیوپسی: اگر در طی کولپوسکوپی نواحی غیرطبیعی مشخص شود، ممکن است نمونه برداری انجام شود. این کار شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت از دهانه رحم برای بررسی بیشتر در زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست است. بیوپسی تشخیص قطعی سرطان یا ضایعات پیش سرطانی را ارائه می‌دهد.
تصویربرداری
در مواردی که سرطان دهانه رحم مشکوک یا تایید می‌شود، تصویربرداری مانند تصویربرداری MRI، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) ممکن است انجام شود. این کار میزان گسترش سرطان (مرحله بندی) و استراتژی درمان را مشخص می‌کند.
سایر آزمایش‌ها
ممکن است آزمایش‌های اضافی به عنوان بخشی از کار تشخیصی، بسته به شرایط بیمار و وسعت بیماری، از جمله آزمایش خون، آزمایش ادرار، و آزمایش‌هایی برای ارزیابی عملکرد کلیه انجام شوند.
تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری منظم برای بهبود نتایج بسیار مهم است، زیرا امکان مداخله سریع و درمان ضایعات پیش سرطانی یا سرطان در مراحل اولیه را فراهم می‌کند.
پیشگیری
پیشگیری از سرطان دهانه رحم در درجه اول شامل کاهش عوامل خطر و اجرای اقدامات پیشگیرانه است. در اینجا چند استراتژی کلیدی برای پیشگیری از سرطان آورده شده است:
واکسیناسیون علیه HPV
واکسیناسیون HPV موثرترین راه برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. واکسن HPV در برابر شایع‌ترین گونه‌های پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ویژه HPV-16 و HPV-18، که مسئول اکثر موارد سرطان هستند، محافظت می‌کند.
غربالگری منظم
تست‌های غربالگری منظم مانند پاپ اسمیر (پاپ اسمیر) و تست های DNA HPV برای تشخیص زودهنگام تغییرات پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه ضروری هستند. زنان باید دستورالعمل‌های غربالگری توصیه شده را بر اساس سن و عوامل خطر، جدی بگیرند.
رابطه جنسی ایمن
انجام رابطه جنسی ایمن، از جمله استفاده مداوم و صحیح از کاندوم، می تواند خطر عفونت و انتقال HPV را کاهش دهد. محدود کردن تعداد شرکای جنسی و اجتناب از فعالیت جنسی در سنین پایین می تواند خطر ابتلا به HPV را کاهش دهد.
اجتناب از مصرف دخانیات
سیگار کشیدن با افزایش خطر سرطان دهانه رحم همراه است و می تواند اثرات عفونت HPV را تشدید کند. ترک سیگار یا اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند به کاهش خطر سرطان کمک کند.
آموزش و افزایش آگاهی
آموزش افراد در مورد عوامل خطر سرطان دهانه رحم، راهکارهای پیشگیری و اهمیت واکسیناسیون و غربالگری می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا گام‌های پیشگیرانه برای محافظت از سلامت خود بردارند.
سایر عوامل مرتبط با افزایش خطر سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از سیستم ایمنی ضعیف، شرکای جنسی متعدد، شروع زودهنگام فعالیت جنسی و سابقه عفونت‌های مقاربتی (STDs). انجام اقداماتی برای حفظ یک سبک زندگی سالم، از جمله داشتن یک رژیم غذایی متعادل، فعال ماندن از نظر بدنی و مدیریت استرس، می تواند به حمایت از عملکرد کلی سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
سخن پایانی:
سرطان دهانه رحم یک چالش بهداشتی قابل توجه در سطح جهانی است، اما با پیشرفت در پیشگیری و درمان این بیماری، امیدی برای بهبود بیماران بوجود آمده است.
واکسیناسیون HPV، غربالگری منظم و رابطه جنسی ایمن، نقش مهمی در کاهش بروز سرطان دهانه رحم دارند. تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری امکان مداخله پزشکی به موقع و گزینه‌های درمانی موثرتر را فراهم می‌کند. پیشرفت‌ها در روش‌های درمانی مانند جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی نرخ بقا و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم را به طور قابل توجهی بهبود بخشیده است.
با ترکیب تلاش‌ها در زمینه پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان، می‌توان گام‌هایی در جهت کاهش سرطان دهانه رحم و بهبود نتایج برای افراد مبتلا در سراسر جهان برداشت.
