کبد یکی از اعضای حیاتی بدن است که نقش مهمی در فرآیندهای متابولیکی، سم‌زدایی و تنظیم قند خون ایفا میکند و حفظ سلامت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بیماری های کبدی میتوانند تاثیرات گسترده ای بر زندگی افراد داشته و کیفت زندگی آنها را کاهش دهند.
اگر می‌خواهید درباره اهمیت غربالگری و چک آپ منظم کبد بیشتر بدانید، روی لینک قرارداده‌شده کلیک کنید.
با توجه به این موارد، مصرف مکملهای کبدی میتواند به بهبود عملکرد این عضو حیاتی و حفظ سلامت عمومی بدن کمک کرده و از بروز مشکلات جدی پیشگیری کند. برای پاکسازی و حمایت از سلامت کبد، ترکیبات طبیعی و شیمیایی متعددی وجود دارند که در این مقاله، به بررسی برخی از معتبرترین ترکیبات بر اساس مطالعات علمی می‌پردازیم.
با توجه به تعدد محصولات موجود در بازار، در این مقاله قصد داریم با در نظر گرفتن شرایط بیمار و میزان اثربخشی مکمل ها، اطلاعاتی کاربردی جهت بهترین مکملهای موثر بر کبد ارائه دهیم.
کبد ونقش آن در بدن
کبد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ارگان‌های بدن، نقشی اساسی در تصفیه خون، تولید صفرا برای هضم چربی‌ها، ذخیره گلیکوژن به عنوان منبع انرژی، تنظیم سطح قند خون، ساخت پروتئین‌های ضروری و عوامل انعقادی و متابولیسم داروها و برخی مواد را بر عهده دارد.
بیماری های کبد و درمان های حال حاضر در بیماری های کبد
عوامل مختلفی مانند سبک زندگی ناسالم شامل تغذیه نامناسب و کم تحرکی، مصرف مواد مخدر و الکل، عفونت‌ها و بیماری‌های مزمن میتوانند به کبد آسیب برسانند و عملکرد آن را مختل کنند. بیماری های کبدی میتوانند از کبد چرب تا اختلالات ناشی از التهاب‌های مزمن مانند هپاتیت و نارسایی کبد و حتی سرطان کبد، متنوع باشند که هر کدام علائم، عوارض و درمان مختص به خود را دارند.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های شایع کبد: علل، علائم و درمان
مکمل های گیاهی
خار مریم (Silybum marianum)
یکی از گیاهانی که معمولاً در مکملهای کبدی دیده می‌شود، گیاه خار مریم است. میوه های خار مریم حاوی مخلوطی از فلاونوئیدها مانند سیلیبین و سیلی کریستین هستند که در مجموع به عنوان سیلیمارین شناخته می شوند. به عبارتی سیلیمارین، ماده فعال موجود در گیاه خار مریم است که به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی خود میتواند به بهبود عملکرد کبد، و محافظت از سلول‌های کبدی و بازسازی آنها کمک کند.
فسفاتیدیل کولین (Phosphatidylcholine) به عنوان جزء اصلی غشای سلولی در بدن به بهبود جذب و اثربخشی سیلیبین کمک کرده و نقش مهمی در سلامت کبد دارد.
ترکیب سیلیبین و فسفاتیدیل کولین، که به عنوان Phosphocomplex® شناخته می‌شود، برای افزایش دسترسی زیستی و اثربخشی سیلیبین طراحی شده است. این ترکیب به محافظت از سلول‌های کبدی، کاهش التهاب و حمایت از سم‌زدایی کبد کمک میکند و میتواند به بهبود عملکرد کلی کبد منجر شود.
برخی از اثرات Phosphocomplex بر عملکرد کبد:
- اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی از طریق تنظیم سیتوکین های ضد التهابی مانند IL-10، IL-12 و مهار cAMP فسفودی استراز .
- حمایت از سم‌زدایی کبد با تقویت تولید گلوتاتیون، به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی که نقش مهمی در سم‌زدایی کبد دارد.
- کاهش علائم سیروز کبدی و استرس اکسیداتیو .
- کاهش سطح تری گلیسیرید (نوعی چربی در خون) در افراد مبتلا به اختلال متابولیک .
- کاهش سطح آنزیم های کبدی
- نرمال‌سازی عملکردهای کبد و محافظت در برابر بیماری‌های کبدی با بهبود یکپارچگی و عملکرد غشای سلول‌های کبدی .
- برخی مطالعات حتی کاهش مرگ های ناشی از مشکلات کبدی را نشان میدهند.
زرد چوبه(Curcuma longa)
مطالعات متعدد نشان داده اند که زردچوبه در کاهش چربی کبد، التهاب و آسیب کبدی بیماران موثر است و استفاده از مکمل کورکومین اثر مطلوبی بر نتایج سونوگرافی کبد، کاهش آنزیم های کبدی سرم، کلسترول خون و BMI در افراد مبتلا به کبد چرب نشان داده است. همچنین، گیاه زردچوبه دارای خواص صفرا آور نیز بوده و دارای اثرات مثبتی در بهبود پروفایل چربی خون و کاهش مقاومت انسولینی در پیشگیری از بیماری کبد چرب و درمان آن نیز است.
بر اساس نتایج حاصل از مطالعات، مصرف زردچوبه توانست به کاهش سطح سرمی دو آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST)، که به طور غیر طبیعی در افراد مبتلا به کبد چرب بالا هستند، کمک کند.
کنگر فرنگی (Cynara cardunculus)
از دیگر ترکیبات پرتکرار در مکمل های کبدی موجود در بازار میتوان به کنگرفرنگی (آرتیشو) اشاره کرد. عصاره برگ کنگر فرنگی حاوی ترکیباتی است که میتواند تا حدودی در کاهش تری گلیسیرید، LDL ، کلسترول و افزایش HDL خون اثرگذار باشد و از سلامت سلول‌های کبد حمایت کند. همچنین مطالعات نشان داده اند که، ترکیبات استخراج شده از گیاه کنگر فرنگی به ویژه سینارین و کافئیک اسید، با ایفای نقش در افزایش ترشح و تخلیه صفرا و همچنین مهار سنتز کلسترول و اکسیداسیون LDL به عنوان یک درمان کمکی در هایپرکلسترولمی خفیف تا متوسط در نظر گرفته می شود. در مطالعات بالینی، مصرف عصاره کنگر فرنگی در بازه های زمانی مختلف منجر به کاهش سطح چربی خون، بهبود التهاب و حتی کاهش اندازه کبد در افراد مبتلا به کبد چرب شده است.
در مطالعات بالینی مشاهده شده است که مصرف عصاره کنگر فرنگی اثرات محافظتی قابل توجهی در برابر آسیب کبدی غیر الکلی و یا ایجاد شده توسط الکل نیز، به همراه دارد.
عوارض مصرف طولانی مدت کنگر فرنگی:
- مشکلات گوارشی شایع شامل نفخ، ناراحتی معده و اسهال.
- واکنش‌های آلرژیک
- سنگ کیسه صفرا: کنگر فرنگی ممکن است با افزایش جریان صفرا سنگ‌های کیسه صفرا را تشدید کند.
کاسنی (Cichorium intybus)
عصاره کاسنی یک داروی سنتی است که معمولاً در کشورهای آسیایی برای بهبود عملکرد کبدی استفاده می شود. مطالعات نشان داده اند که عصاره کاسنی یک اثر محافظتی در برابر سمیت کبدی دارد.
افزایش سطح آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و کاهش سطح مالون دی‌آلدئید، مکانیسم های احتمالی کاسنی برای جلوگیری از ایجاد فیبروز کبدی است.
عوارض مصرف طولانی مدت کاسنی:
- مشکلات گوارشی: کاسنی حاوی اینولین است که میتواند باعث نفخ، گاز و ناراحتی شکمی شود.
- واکنش‌های آلرژیک: علائم میتواند شامل کهیر، خارش، تورم و مشکل در تنفس باشد.
- نگرانی‌های بارداری: ممکن است در دوران بارداری ناامن باشد زیرا میتواند قاعدگی را تحریک کرده و احتمال سقط جنین را افزایش دهد.
ریشه قاصدک(Taraxacum officinale)
اثرات مفید گیاه قاصدک شامل فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، ترشح صفرا، هضم و جذب بهتر غذا و کمک به تنظیم چربی و قند خون است. در مطالعات نیز مشاهده شد که، عصاره ریشه قاصدک در محافظت در برابر استرس اکسیداتیو ، کاهش چربی تجمع یافته در سلول های کبد و جلوگیری از آسیب کبدی ناشی از دیابت کمک می کند.
عوارض مصرف طولانی مدت ریشه قاصدک:
- ناراحتی گوارشی: میتواند باعث اسهال، التهاب معده یا سوزش معده شود.
- واکنش‌های آلرژیک: برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک داشته باشند.
- هیپوگلیسمی: ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد که میتواند برای افراد مبتلا به دیابت مشکل‌ساز باشد.
همچنین گیاهانی از جمه کپر، سیر، چغندر و بومادران ، غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند و میتوانند به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب در کبد کمک کرده وتاثیر مثبتی بر بهبود عملکرد کبد داشته باشند.
مکمل های غیرگیاهی
Glutathione و N-acetyl cysteine (NAC)
گلوتاتیون یک ترکیب شیمیایی مهم و ضروری برای بدن است که به طور طبیعی در سلول‌های بدن تولید شده و به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آسیبهای اکسیداتیو، سم‌زدایی و حفاظت از سلول‌ها دارد. در مکملهای دارویی، استفاده از فرم استیله گلوتاتیون ارجح است چرا که فرم فعال و بیولوژیکی گلوتاتیون است که بدن میتواند به طور مستقیم از آن استفاده کند و قابلیت جذب و استفاده بهتر در بدن دارد.
N -استیل سیستئین پیش‌ساز گلوتاتیون است که در بدن به کبد کمک میکند.
برخی از اثرات گلوتاتیون بر کبد عبارتند از:
- سم‌زدایی: گلوتاتیون به متابولیزه کردن سموم و دفع آنها از بدن کمک میکند، که برای عملکرد بهینه کبد ضروری است.
- کاهش استرس اکسیداتیو: گلوتاتیون به عنوان یک آنتی‌اکسیدان، به کاهش سطح رادیکال‌های آزاد در بدن کمک کرده و از سلول‌های کبدی در برابر آسیب محافظت میکند.
- پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب الکلی و غیرالکلی و آسیبهای کبدی ناشی از داروها
- حمایت از سیستم ایمنی: گلوتاتیون به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند که میتواند به محافظت از کبد در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک کند
اس-آدنوزیل ال-متیونین (SAM-e)
اس-آدنوزیل ال-متیونین به عنوان متابولیت مستقیم آمینواسید ال-متیونین، نقش بسیار مهمی در حفظ غشای سلولی دارد.
مکانیسم های اثربخشی SAM-e در بدن :
- حفظ و بازسازی سلول های کبدی از طریق متیلاسیون و سنتز پروتئین
- حمایت از سم‌زدایی از طریق ترنس سولفوراسیون و کمک به تولید گلوتاتیون
- پاکسازی کبد و بهبود اختلالات کبدی از طریق تحریک جریان صفراوی و تولید نمک های صفراوی
- اثر ضد ویروسی با بهبود عملکرد اینترفرون‌ها
- کاهش التهاب از طریق کاهش تولید سایتوکاین‌ها
- کاهش علائم کلستاز
- تنظیم پروتئین NCG (N-Carbamylglutamatte) و در نتیجه کمک به بهبود کبد چرب الکلی
سلنیوم
این ماده معدنی نقش مهمی در دفاع آنتی‌اکسیدانی و سم‌زدایی کبد دارد.
مکمل امگا 3
مکمل های امگا 3 با نسبت EPA و DHA بالا، با کاهش تری گلیسرید خون و مقاومت به انسولین به کبد چرب را بهبود می دهند.
مکمل های پروبیوتیک
مکمل های پروبیوتیک میتوانند باعث بهبود سطح آنزیم های کبدی، کاهش مقاومت به انسولین و کمک به تنظیم متابولیسم لیپید می شود.
اسید آلفا لیپوئیک (ALA)
این آنتی‌اکسیدان قوی به بازسازی سایر آنتی‌اکسیدان‌ها و محافظت از سلول‌های کبدی کمک میکند.
ویتامین ها:
ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامت کبد و پیشگیری از بیماری‌های کبدی دارند؛ چرا که به عنوان ترکیبات فعال بیولوژیکی، اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی شناخته شده ای در خنثی سازی رادیکال های آزاد دارند. گونه های فعال اکسیژن باعث اکسید شدن پروتئین، لیپید و DNA در بدن می شوند و سطوح پایین آنتی اکسیدان ها می تواند باعث استرس اکسیداتیو شده و بر سلول های کبدی تأثیر منفی بگذارد. ویتامین ها و موادی که خاصیت آنتی اکسیدان دارند، بخصوص ویتامین E آسیب های وارده به کبد بر اثر استرس اکسیداتیو را کاهش داده و از این طریق، به کاهش آسیب سلولی کبدی کمک میکنند.
علاوه بر خاصیت آنتی اکسیدانی،
- ویتامین C با محدود کردن تجمع چربی و پیشگیری از بیماری کبد چرب
- ویتامین‌های گروه B با کمک به متابولیسم چربی‌ها و پروتئین‌ها
- ویتامین D با پیشگیری از بیماری های التهابی و متابولیک که بر کبد تأثیر می گذارند
به سلامت کبد کمک میکنند.
توجه داشته باشید استفاده از مکمل ویتامین A با اینکه یک آنتی اکسیدان است ولی ممکن است اثر منفی روی کبد داشته باشد؛ چرا که ویتامین A به عنوان یک ویتامین محلول در چربی در کبد ذخیره می شود و مصرف بیش از حد آن می تواند باعث مسمومیت شود و بر سلامت کبد شما تأثیر منفی بگذارد.
ویتامین E
به طور کلی، ویتامین E با اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و کاهش سطح چربی میتواند در شرایط آسیب کبدی به بهبود سلامت کبد کمک کند.
همچنین مطالعات بالینی نشان داده که مکمل ویتامین E میتواند تاثیرات زیر را به دنبال داشته باشد:
- تنظیم سطح آنزیم های کبدی ALT و AST
- کاهش سطح LDL و کلسترول خون
- کاهش تجمع چربی در کبد افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی
کپسول آدولیور
ترکیب اس آدنوزیل ال متیونین، ویتامین E، فسفوکمپلکس سیلیبین و اس استیل گلوتاتیون ، کپسول آدولیور را در دسته موثرترین محصولات مکمل کبد قرار میدهند که می تواند به تقویت کبد و پشتیبانی از وظایف آن کمک کند.
اثرات و مکانیسم اثر آدولیور:
- حافظت از سلول های کبدی
- سنتز پروتئین هپاتوسیت جهت بازسازی سلول های کبدی
- اثرات ضد ویروسی با سیگنالینگ اینترفرون
- تحریک جریان اسیدهای صفراوی و تولید نمک‌های صفراوی
- محافظت از بافت کبد از طریق:
- سم زدایی
- کاهش استرس اکسیداتیو و افزایش سطوح آنزیم های گلوتاتیون و سوپراکسید دسموتاز
- اثرات ضد التهابی با تحریک ماستوسیت‌ها، مهار نوتروفیل‌ها، لوکوترین، پروستاگلاندین، لیپوپروتئین و اینترلوکین
- کاهش تولید سیتوکین‌های ضد التهابی
- کاهش مقاومت به انسولین
- افزایش بیان ژن گیرنده انسولین
جمع‌بندی
کپسول ادولیور یکی از مکملهای محبوب برای بهبود عملکرد کبد است که به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی و اثرات ضد التهابی، به بهبود عملکرد کبد و کاهش آسیبهای کبدی خصوصا کبد چرب الکلی و غیرالکلی کمک میکند. این محصول در مقایسه با سایر مکملهای کبدی به دلیل ترکیبات خاص و کیفیت بالای مواد اولیه و عوارض جانبی کمتر به عنوان یک گزینه مناسب برای تقویت و محافظت از کبد شناخته می‌شود.
